update 6-5-2021
Met permacultuur zetten we in tegenstelling tot de conventionele landbouw in op een gezond bodemleven, het is de basis voor een goede productie. Om het bodemleven te optimaliseren werken we met compost en compostthee, mulchen we de bodem gebruiken we geen kunstmest en bestrijdingsmiddelen en wordt de bodem alleen bij hoge uitzondering verstoord. Werken met verschillende schimmels past in een permacultuur tuin denk aan primaire en secundaire saprofyten als aanvulling op de groente, kruiden en vruchten die we willen oogsten. Deze houtverterende schimmels uit de eerste groep kunnen worden geënt op boomstammen of stro met als resultaat bv de shiitake en oesterzwam en de tweede groep kan worden geënt in een bodem bedekt met verse houtsnippers of biologisch stro en levert bv inktzwammen bundelzwammen en bietenputzwam of blauwplaatstropharia op waarvan ik hier het broed in mijn tuin introduceer (Bedankt Hugo)
foto's Joep Remmen
Dan zijn er ook de super interessante mycorrhizale schimmels die in symbiose leven met planten. Ze blijken voor veel planten noodzakelijk voor een gezonde groei. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat deze schimmels een zeer belangrijke rol spelen in het bodemvoedselweb.
De michorrhizae vormen een zeer uitgebreid netwerk het mycelium en zeer fijne schimmeldraden zgn hyfen vergroeien met de plantenwortels, ze zijn vele malen fijner dan de plantenwortels en kunnen daardoor beter voedingsstoffen en water opnemen. De schimmels voorzien de planten van o.a. water en minerale voedingsstoffen en krijgen in ruil suikers en vitamines van de planten terug. Behalve het uitwisselen van voedingsstoffen is er ook communicatie mogelijk tussen verschillende planten, het wordt daarom ook wel het internet van het bos genoemd. Het is een complex adaptief systeem waarin voedingsstoffen en communicatie meerdere richtingen op gaan en netwerken met elkaar gelinkt zijn.
Bekijk deze interessante en grappige presentatie maar eens TED talk van Suzanne Simard
Verder kunnen mycorrhizae een belangrijke rol spelen bij het opslaan van koolstof in de bodem. Mycorrhizae en koolstof opslag in de bodem.
Door de symbiose tussen planten en mycorrhizale schimmels kan de groeikracht en productiviteit van planten tot wel 4 maal worden verbeterd. De wortels zijn beter ontwikkeld en de planten krijgen via de samenwerking oa ook toegang tot water daardoor zijn de planten ook minder gevoelig voor droogte. Jonge planten kunnen volgens Suzanne Simard met wel 25 verschillende schimmels een symbiotische relatie aangaan.
Sporen van micorrhizale schimmels circuleren in de lucht of de schimmels komen via de bodem in de tuin. Om het proces te versnellen en zeker te zijn kun je de schimmels ook introduceren. Daarvoor zijn mycorrhizale schimmels in de handel (vaak in een beperkte samenstelling) en kunnen ze worden toegepast door bv zaad even te wassen voor het zaaien en en bij plantwerkzaamheden de planten eerst met de wortels te dippen in een mycorrhiza soepje of schimmelpoeder. Ook kan broed in de tuin worden geplant zoals boven te zien is .
De eerste oogst 6-5-2021
De belangrijkste twee hoofdgroepen die samenwerken met 95% van de planten zijn;
Arbusculaire mycorrhiza (AM) of endomycorrhiza het oudste type van mycorrhizale schimmels komt voor bij fruitbomen, rozen, heesters, vaste planten,
bollen, groenten, kruiden, grassen varens, coniferen (Taxaceae en Cupressaceae), loofbomen (iep, paardenkastanje,
plataan, esdoorns, es) en levermossen. AM kan ook een belangrijke rol spelen bij koolstofopslag in de bodem.
Ectomycorrhiza (EM) werkt samen met bomen zoals beuk, eik, linde, berk, populier, wilg, hazelaar, den, spar, lariks, ceder, ( en levert oa boleten, truffel en cantharellen op) De poreuze mantel die gevormd wordt om de wortels van de planten houdt water vast.
Ook Ericoïde mycorrhizae zijn belangrijk in onze tuinen en bossen. ze werken samen met bv rododendron, azalea, calluna, erica, pieris, gaultheria, bosbes, cranberry, …
Er zijn ook geweldige resultaten bereikt met het toepassen van mycorrhizale schimmels met het doel de bodem die uitgeput is door
chemische meststoffen of door intensieve mechanische bewerkingen zoals ploegen te revitaliseren . Ook potgrond die normaal gesproken steriel is kan met schimmels worden geënt.
Er zijn aanwijzingen dat schimmel gedomineerde compost ook kan bijdragen aan een toename van mycorrhizale associaties. Je kunt een schimmel gedomineerde compost maken ipv bacteriën gedomineerde compost gewoon op de composthoop Kijk hier of in een simpel zelf te maken bioreactor https://www.youtube.com/watch?v=JGxSDhnvUUc
Er wordt met deze nieuwe techniek een extract dus geen thee van de rijpe compost gemaakt, dat extract wordt verdund met water geïnjecteerd in de bodem wanneer die wordt ingezaaid. Dit moet dan ieder jaar worden herhaald maar je hebt slechts een paar kilo rijpe compost nodig om 1 Ha te kunnen enten. https://www.youtube.com/watch?v=cO2nGHq40Xc
Ook jaarlijks mulchen met verse houtsnippers en gevallen blad zou mycorrhizale associaties kunnen bevorderen.
Door wetenschappelijk onderzoek is de laatste 30 jaar veel ontdekt over de samenwerking tussen planten en mycorrhizale schimmels. Toch wisten we 40 jaar geleden ook al dat wanneer we een haag wilden aanplanten met beukenplanten met kale wortels dat we dan wat aarde van de oude groeiplaats mee moesten nemen om bodem van de nieuwe standplaats te enten met de schimmels om uitval te voorkomen, een eenvoudige goedkope manier om mycorrhizale schimmels te introduceren.
De blauwe bessen planten in mijn tuin hebben na enkele jaren nog steeds geen goed ontwikkeld wortelgestel. Omdat de omstandigheden in orde lijken is er misschien een gebrek aan de juiste schimmels. Eind jaren 80 begin jaren 90 heeft onderzoek op het proefstation voor boomkwekerij al aangetoond dat het gebruik van heide mycorrhiza gemengd met het stekmedium voor blauwe bessen spectaculaire verbetering bracht. ( De Boomkwekerij 44-1992 ).
Als experimentje heb ik nu enkele wilde planten struikhei (Calluna vulgaris) uit het lokale bos heel dicht bij de blauwe bessen, cranberry's, vossenbes en Gaultherea geplant met de hoop zo Ericoïde mycorrhiza in mijn tuin te introduceren. wordt vervolgd.
Voor meer info: Teaming with microbes Jeff Lowenfels & Wayne Lewis of de Nederlandse vertaling/uitgave vertaald door Marc Siepman Het bodemvoedselweb ISBN 9789062245345.
Verweven leven , De verborgen wereld van schimmels van Merlin Sheldrake vierde druk maart 2021. ISBN 978 90 450 3614 4
Er staat ook een nieuwe Nederlandse uitgave gepland op 18-6- 2021 van Jeff Lowenfels nieuwste boek met de titel Mycorrhizae.
De zeer informatieve online cursus van Marc Siepman https://humisme.nl/mycorrhizale-schimmels/
Verkoopadressen;
https://www.phc.eu/product/mycordip-universeel/
Geen opmerkingen:
Een reactie posten